|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
Feješ Emerik (Srbija)1904-1969. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
 |
Rođen je 1904. u Osijeku (Hrvatska).
Počev od pete godine, kada sa roditeljima prelazi u Srbiju, svoj
životni i stvaralački vek provodi u Novom Sadu, Srbija, gde i
počinje da se bavi slikarstvom 1949, nakon odlaska u invalidsku
penziju, pošto je teško oboleo. Između dva svetska rata radi kao
dugmetar, staretinar, češljar, trgovački pomoćnik, strugar u raznim
gradovima bivše Jugoslavije. Za vreme Drugog svetskog rata živi u
prognanstvu u Mađarskoj da bi se 1945. vratio u Novi Sad gde i
ostaje do kraja života. Počeo je slikanjem aktova, portreta, mrtvih
priroda i žanr scena iz prigradskog života da bi se od 1954. gotovo
isključivo bavio urbanim pejzažom. Prvi put izlaže 1955. godine a
samostalno 1956. godine. Protagonist je urbanog pejzaža u naivnoj i marginalnoj umetnosti južnoslovenskih prostora. Uprkos velikoj slobodi u tretiranju predočenog i vrlo stilizovanog postupka, njegove kompozicije ne izlaze iz domena konkretnog i prepoznatljivog, jer mu kao predlošci služe crno-bele razglednice velelepnih građevina, koje je otiskivao preko indiga a zatim uvećavao na papiru, dodavši uvek nešto svoje iz mašte. Realni izgled i kolorit građevina podređeni su umetnikovoj mašti, pa su često vrlo udaljeni od izvora inspiracije. Slika gradove Jadrana, Severnog mora, Engleske, Nemačke, Holandije, Švajcarske, Francuske, Indije itd. Definisanje svodova i arhitrava frizom domina, razbacene šarene dugmadi umesto okulusa ukazuju na njegovu lucidnost. |
Neodoljivom željom da postojeće ulepša, da sivo oživi bojom, on
koristi tople, zvučne, fovistički snažne boje. Odsustvo
narativnosti, t.j. apstraktnost formi, kolorita, sklonost
geometrizmu, snažna ritmizacija i stilizacija svega predočenog,
plošnost i ornamentizam ukazuju na moderan senzibilitet likovnosti
Emerika Feješa – nagonski spoznat. Izlagao je širom sveta svoje urbane legende, za koje je više puta dobijao nagrade i priznanja. Najveće i najreprezentativnije kolekcije njegovih slika nalaze se u Muzeju naivne i marginalne umetnosti u Jagodini, Srbija; Hrvatskom muzeju naivne umjetnosti, Zagreb, Hrvatska; Galeriji Elke und Werner Zimmer, Düsseldorf; i Galerie Charlotte Zander, Bönningheim, Nemačka itd. Svetski je klasik. Literatura: M. Bošković; M.Maširević, Samouki likovni umetnici u Srbiji,Torino,1977. Oto Bihalji-Merin; Nebojša Bato Tomašević, Enciklopedija naivne umetnosti sveta, Beograd, 1984. N. Krstić, Naivna umetnost Srbije, SANU, Jagodina, 2003. N. Krstić, Naivna i marginalna umetnost Srbije, MNMU, Jagodina, 2007. N. Krstić, Outsiders, katalog, MNMU, Jagodina, 2013. N. Krstić, Bajka o gradovima, monografija, Jagodina, 2014. |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Notr-Dam u Parizu, oko 1962. tempera na papiru, 58x40cm |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
MUZEJ NAIVNE I MARGINALNE UMETNOSTI - MNMU